بازاریابی چریکی چیست؟ | هرآنچه که باید درباره گوریلا مارکتینگ بدانید!

امروزه بازاریابی یا مارکتینگ یکی از واژه‌هایی است که توجه بسیاری از افراد، کار آفرینان و مدیران کسب‌و‌کار‌های مختلف را تا حد زیادی به خود جلب کرده‌است. در رابطه با مارکتینگ امروزه تعریف‌های مختلفی وجود دارد که هر کدام از آن‌ها تا حدی درست است و همچنین شاخه‌های مختلفی برای بازاریابی وجود دارد که یکی از این شاخه‌ها را بازاریابی چریکی تشکیل می‌دهد. در این مقاله به معرفی پاسخی کامل و جامع به سؤال “بازاریابی چریکی چیست؟” خواهیم‌پرداخت.

بازاریابی چریکی چیست؟

تعریف بازاریابی در زمان‌های مختلف تغییر کرده‌است و در سال‌های مختلف شاخه‌های جدیدی برای آن به وجود آمده‌است! بازاریابی چریکی یا بازاریابی پارتیزانی یکی از جدیدترین شاخه‌های بازاریابی و مارکتینگ می‌باشد که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته‌است.

بازاریابی چریکی که در غرب با عنوان گوریلا مارکتینگ شناخته می‌شود، سعی دارد با کمترین صرف هزینه ممکن بیشترین بازخورد را داشته‌باشد. در بازاریابی چریکی، وجود خلاقیت بسیار مهم و اساسی است و پایه اصلی گوریلا  مارکتینگ محسوب می‌شود. وجود خلاقیت در کنار استفاده از تکنیک‌های به صرفه از لحاظ مالی بازاریابی چریکی را شکل می‌دهند.

وجود خلاقیت در  بازاریابی پارتیزانی باعث می‌شود توجه جامعه هدف هر کسب‌و‌کاری به خوبی نسبت به تبلیغات و مارکتینگ برند مربوطه به خوبی جلب شود و اهداف مارکتینگ در این نوع بازاریابی بتوانند شگفت‌زده شوند. همانطور که اشاره شد در این نوع بازاریابی تکنیک‌های به اصطلاح ارزان قیمت استفاده می‌شود و همین مسأله سبب شده‌است بسیاری از متخصصان در حوزه بازاریابی از واژه “بازاریابی بدون هزینه” به جای بازاریابی چریکی استفاده‌کنند.

یک نمونه از تبلیغات چریکی که در ایران توسط شرکت آب و فاضلاب کشور انجام شد را بدون شک هر ایرانی دیده‌است. شرکت آب و فاضلاب تنها با کشیدن یک ظرف نیمه آب بر روی دیوار‌های سطح شهر توانست پیام کمبود آب را به خوبی به افراد منتقل کند و افراد را از این موضوع آگاه کند.

شرکت بیمه وودافون نیز در کشور رومانیا توانست با استخدام جیب بر‌ها بازاریابی چریکی را نیز به صورت عالی پیاده‌سازی کند و از این روش به موفقیت بیشتری رسد. این شرکت به جیب بر‌هایی که استخدام کرده‌بود تراکت‌هایی را ارائه داد که بر روی آن‌ها نوشته بود “بیمه موبایل را جدی بگیرید”. جیب بر‌ها با قرار دادن این تراکت‌ها در کیف افراد معمولی نشان دادند که دزدیدن موبایل چقدر راحت و ساده است و مردم رومانیا را آگاه کردند که لازم است موبایل‌های خود را بیمه کنند.

در گوریلا مارکتینگ به این خاطر از نام گوریل استفاده شده است که حرکات این حیوان می‌تواند توجه عده زیادی را به خود جلب کند و افراد را غافل‌گیر کند.

تاریخچه گوریلا مارکتینگ (Guerrilla Marketing)

نمی‌توان تاریخ دقیقی از قدمت بازاریابی پارتیزانی را عنوان کرد بلکه انسان‌ها از همان روز‌های اولیه که می‌خواستند محصولات خود را به فروش رسانند سعی می‌کرند به نوعی خاص آن‌ها را در معرض عموم دیگران قرار دهند اما در سال ۱۹۸۴ کتابی با عنوان بازاریابی چریکی به نویسندگی جی کنراد لوینسون ارائه شد که توانست بازاریابی چریکی را به زبان عامیانه امروز به افراد مختلف و صاحبان کسب‌و‌کار‌ها معرفی کند.

گرچه از نظر جی کنراد بازاریابی چریکی مناسب برای کسب و کار‌های بزرگ نمی‌باشد اما امروزه کسب‌و‌کار‌های بزرگ نیز از این نوع تبلیغات بهترین بهره‌برداری را می‌کنند. از نظر لوینسون کسب‌و‌کار‌های بزرگ به دلیل بودجه بالایی که برای تبلیغات در اختیار دارند نیاز به این نوع مارکتینگ ندارند و این روش بیشتر مختص به کسب‌و‌کار‌های کوچک با بوجه بسیار کم می‌باشد. اما این نظر نویسنده کتاب درست پیش نرفت و امروزه بسیاری از کسب‌وکار‌های بزرگ و برند‌های معروف مانند اپل و مایکروسافت از این نوع بازاریابی برای معرفی محصولات و خدمات خود استفاده می‌کنند.

جی کنراد لوینسون می‌گوید که بازاریابی پارتیزانی با هدف دسترسی به هدف‌های متعارفی است که هر کسب‌وکار در نظر دارد اما در این نوع بازاریابی از روش‌های غیر متعارف استفاده می‌شود و خلاقیت و انرژی جایگزین پول و بودجه مالی در تبلیغات می‌باشد.

دلایل موفقیت بازاریابی پارتیزانی

اولین دلیل موفقیت بازاریابی پارتیزانی یا گوریلا مارکتینگ در غرب، متکی بودن این روش بر روانشناسی جامعه هدف می‌باشد. عموماً قبل از انجام این بازاریابی اول از همه لازم است به جامعه هدف شناختی کامل داشت تا تبلیغات و مارکتینگ با شکست مواجه نشود.

استفاده از تکنیک‌های بازاریابی ویروسی (Viral Marketing) در بازاریابی چریکی نیز از دیگر دلایل موفقیت این نوع بازاریابی می‌باشد. وجود خلاقیت و خلق تبلیغات جذاب می‌تواند به خوبی توجه افراد را به خود جلب کند و بتواند بازخورد خوبی داشته‌باشد.

در بازاریابی پارتیزانی سعی می‌شود بخش احساسات مغز فعال شود تا افراد بتوانند راحت‌تر به دریافت محصولات یا خدمات تمایل پیدا کنند. با وجود خلاقیت در این نوع بازاریابی می‌توان نوع جدید و خاص‌تری از تبلیغات را خلق کرد که تابحال نبوده است. عموماً افراد به این نوع تبلیغات و به طور کلی به چیز‌های جدید و خاص تمایل دارند و همین اخلاق در افراد باعث می‌شود که بازاریابی چریکی با موفقیت مواجه شود.

استفاده از تکنولوژی‌های جدید و شبکه‌های اجتماعی که عموم مردم در تمامی دنیا در آن فعال هستند یکی دیگر از دلایل اصلی موفقیت بازاریابی چریکی بوده‌است. به دلیل اینکه فعالیت در این شبکه‌ها رایگان است قطعاً بودجه آن صرف خلاقیت و‌ ایده‌سازی می‌شود و همین دلایل در کنار هم می‌تواند شکل دهنده نوعی بازاریابی باشد که همان بازاریابی پارتیزانی است.

وجود هنر در بازاریابی چریکی می‌تواند بازخورد این نوع مارکتینگ را چند برابر کند. عموماً استفاده از خلاقیت در این نوع بازاریابی خود نیز نوعی هنر می‌باشد که بسیار با اهمیت می‌باشد اما نکته مهم در بازاریابی چریکی این است که هنر تنها برای کسب سود بیشتر استفاده می‌شود.

مراحل اجرا بازاریابی چریکی

بازاریابی چریکی گرچه بیشتر از همه به خلاقیت نیازمند است و بایستی قلب و احساسات مخاطبان را هدف قرار دهد اما مانند هر روش تبلیغاتی دیگر نیازمند به یک سری مراحل برای اجرا دارد که برخی از این مراحل را در این بخش از مقاله معرفی خواهیم‌کرد.

شناخت جامعه هدف

اولین قدم در هر روش بازاریابی شناخت کامل و جامع جامعه هدف می‌باشد. اول از همه در کمپین‌های بازاریابی باید مخاطبان کاملاً مشخص شوند و در مرحله بعدی شناختی کامل از آن‌ها به دست آورد. در گوریلا مارکتینگ یا همان بازاریابی چریکی لازم است مشخص شود مخاطبان در کجا قرار دارند و با چه روشی می‌توان بهترین توجه را از آنان جلب نمود. شناخت جامعه هدف تا حدی دارای اهمیت است که کمپین تبلیغاتی بایستی براساس آن طراحی شود.

شناخت مکان بازاریابی

عموماً تمامی روش‌های بازاریابی در یک مکان خاصی انجام می‌شود که این مکان می‌تواند یا به صورت فیزیکی و حضوری باشد یا به صورت مجازی وجود داشته‌باشد. بازاریابی چریکی گرچه امروزه بیشتر در شبکه‌های اجتماعی که مکانی مجازی هستند انجام می‌شوند اما استفاده از این نوع تبلیغات در محیط‌های فیزیکی نیز امکان‌پذیر است.

یکی دیگر از مراحل اجرا بازاریابی چریکی، شناخت مکان مارکتینگ است تا بتوان با در نظر گرفتن آن بهترین نوع تبلیغات و بازاریابی را اجرا کرد. یکی از نمونه‌های موفق تبلیغات مارکتینگ چریکی مربوط به برند موبایل T-MOBILE می‌باشد که با رقص خاصی در میان مردم لیورپول توانست توجه عموم مردم را جلب کند و مردم را نسبت به تصویر‌برداری از آن متمایل کند. پس از تصویر‌برداری، فیلم این رقص در شبکه‌های اجتماعی بازخورد فراوانی داشت و باعث شد که این نوع بازاریابی از بازاریابی‌های پارتیزانی موفق محسوب شود.

جمع‌بندی‌ ایده‌ها

ایده پردازی و جمع‌آوری ‌ایده‌ها در بازاریابی چریکی بسیار مهم و قابل اهمیت است. وجود‌ایده‌های خوب و کاربردی باعث می‌شود که خلق نمودن و مشخص شدن موضوع بازاریابی بهتر شکل بگیرد. در‌ایده‌پردازی بسیار لازم است که به این نکته توجه داشته‌باشید که باید خلق موضوع با حوزه‌ کاری، جامعه هدف و مکان اجرا بازاریابی متناسب باشد.

خلق نمودن موضوع

مشخص نمودن و خلق کردن موضوع در این نوع بازاریابی بسیار مهم و قابل توجه است. این نوع بازاریابی به دلیل جدید بودن و دارا بودن رنگ‌و‌بوی تازه، باعث می‌شود بازخورد بهتری داشته‌باشد و در این نوع بازاریابی نمی‌توان مانند دیگر کمپین‌های موفق عمل نمود. در بازاریابی پارتیزانی باید مشخص شود که چه موضوعی با چه راهکاری قرار است به دیگران و افراد جامعه هدف منتقل شود تا بتواند توجه و نظر آن‌ها را به خوبی جلب کند.

وجود تعامل در بازاریابی

اگر در بازاریابی پارتیزانی بتوان حس تعامل را به وجود آورد می‌توان بازخورد آن را چندین برابر کرد. وجود حس تعامل در بازاریابی پاتیزانی می‌تواند توجه مخاطبان را بیشتر به خود جلب کند.

ارزیابی کمپین بازاریابی

علاوه بر بازاریابی چریکی، در هر نوع بازاریابی دیگری قبل از اجرا بایستی در مرحله آخر درصد موفقیت یا عدم موفقیت کمپین تبلیغاتی را ارزیابی نمود. در ارزیابی درصد موفقیت یا شکست باید شاخصه‌های مختلفی اندازه‌گیری شود و اگر این شاخصه‌ها به حد نصاب نرسد باید تمامی مراحل انجام شده دوباره مورد ارزیابی و مطالعه قرار گیرد.

اجرا بازاریابی چریکی در بستر اینترنت

فضای آنلاین و دنیای اینترنت یکی از بهترین محیط‌ها و مکان‌ها برای اجرا بازاریابی پارتیزانی است که امروزه نمونه‌های مختلفی از آن در سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی دیده می‌شود. قطعاً امروزه در اکسپلور اینستاگرام نمونه‌های مختلفی از این نوع بازاریابی وجود دارد که اگر تمامی مراحل به درستی انجام شود می‌تواند بازخورد بسیار خوب و عالی دریافت کند.

اما بازاریابی چریکی در بستر اینترنت بایستی با یک سری اصول و قوائدی همراه باشد که بتواند بازخورد مناسب را داشته باشد و درصد موفقیت کمپین را افزایش دهد. عموماً در فضای اینستاگرام که یکی از بهترین فضا‌ها برای این نوع بازاریابی است دیده می‌شود که افراد برای برندسازی، معرفی خدمات یا معرفی محصولات از رفتار‌های غیرمتعارفی استفاده می‌کنند که بازخورد آن را بیشتر می‌کند. همین رفتار است که باعث می‌شود بازاریابی چریکی بسیار در معرض توجه قرار گیرد.

ارائه تخفیف بر روی محصولات یکی از راهکار‌هایی است که می‌تواند بازخورد بازاریابی چریکی را افزایش دهد یا استفاده از محتوا ویدئویی و استفاده از‌ایده‌های خلاقانه در ویدئو می‌تواند نظرات بسیاری را به خود جلب کند و کمپین بازاریابی را به موفقیت رساند. جدید بودن علاوه بر اینکه یکی از مهم‌ترین و پایه‌ترین استاندارد‌های بازاریابی پارتیزانی می‌باشد، می‌تواند در فضای مجازی نیز بسیار قابل توجه‌باشد.

جمع‌بندی نهائی

امروزه روش‌های بازاریابی مختلفی به وجود آمده‌اند که هر کدام از این روش‌ها می‌توانند کاربرد‌های مختلفی داشته باشند و در مکانی خاص با روش‌های مختلفی ایجاد شوند اما تمامی شاخه‌های بازاریابی تنها دارای یک هدف مشخص شده می‌باشند.

در این مقاله به معرفی کاملی از بازاریابی چریکی که در غرب با عنوان گوریلا مارکتینگ شناخته می‌شود پرداختیم که می‌تواند برای کسب‌و‌کار‌های کوچک بسیار مؤثر باشد گرچه که کسب‌و‌کار‌های بزرگ نیز از آن بیشترین بهره را می‌برند. اگر مراحل بازاریابی پارتیزانی به درستی انجام شود به دلیل قابلیت‌ها و ویژگی‌هایی که داراست می‌تواند بسیار بازخورد بالایی داشته‌باشد.

امیدواریم که از خواندن این مقاله نهایت لذت را برده‌باشید؛ در ضمن پیشنهاد می کنیم برای بهتر انجام دادن بازاریابی چریکی حتما در دوره  محتوای خلاق  آکادمی منظم ثبت نام کنید و با متن های تبلیغاتی خود جلب توجه کنید.